213 Sayılı Vergi Usul Kanunu Md. 19.: “Vergi alacağı, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğar.
Vergi alacağı mükellef bakımından vergi borcunu teşkil eder.”
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu Md. 20.: “Verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muameledir.”
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu Md. 21.: “Tebliğ, vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe veya ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesidir.”
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu Md. 22.: “Verginin tahakkuku, tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken bir safhaya gelmesidir.”
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu Md. 23.: “Verginin tahsili, kanuna uygun surette ödenmesidir.”
Yukarıda sayılan 5 (beş) madde ile Kanun Koyucu, tüm vergi kanunlarında verginin başlangıç ve bitiş aşamalarının omurgası oluşturmuştur.
|
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu Md. 3.: Vergi Kanunlarının uygulanması ve ispat: A) Vergi kanunlarının uygulanması: Bu Kanunda kullanılan “Vergi Kanunu” tabiri işbu Kanun ile bu Kanun hükümlerine tabi vergi, resim ve harç kanunlarını ifade eder. Vergi kanunları lafzı ve ruhu ile hüküm ifade eder. Lafzın açık olmadığı hallerde vergi kanunlarının hükümleri, konuluşundaki maksat, hükümlerin kanunun yapısındaki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı gözönünde tutularak uygulanır. B) İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya, ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır. Vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir. Şu kadar ki, vergiyi doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz. İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir. |
Kanunun 3. Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere vergi kanunlarının uygulama usulü işbu madde ile hüküm altına alınmıştır. Bu maddede yer alan “lafzı ve ruhu” ifadesi lafzın açık olmaması yani durumun anlaşılmasında bir netlik mevcut değilse kanun, ruhu ile mana kazanır. Burada metodolojik bir yaklaşım ihtiyacı ortaya çıkmakta olup kanunun yorumlanmasında sıra ile;
- Amaçsal (gai) Yorum: İlgili maddenin gerekçesi, menfaatler çatışmasında hangi menfaatin ön planda olması gerektiği gibi nedenlere bakılır.
- Sistematik Yorum: Kanunun tek tek maddeleri yerine, maddelerin birbirleri ile bağlantısı gözönünde tutularak bir bütün halinde ele alınmasıdır. Ayrıca maddenin kanun yapısındaki yeri de (kitap,bölüm,kısım, vb.) önem kazanmaktadır.
Yukarıda yer alan açıklamalarımızdan sonra bu bölümde vergi kanunları ile muhasebe hesaplarının sistematik olarak sıralamasına yer verilecektir.
Vergi Kanunları:
a. 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
b. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu
c. 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
d. 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
e. 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu
f. 488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu
g. 197 Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu
h. 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu
ı. 7338 Sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu
i. 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
j. 492 Sayılı Harçlar Kanunu
k. 6802 Sayılı Gider Vergileri Kanunu (BSMV)
l. 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu
m. 210 Sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu
Diğer Mevzuat:
a. 5602 Sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun
b. 3568 Sayılı SMMM, YMM Kanunu
c. 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu
d. 2576 Sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri Ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu Ve Görevleri Hakkında Kanun
e. 2575 Sayılı Danıştay Kanunu
f. 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu
g. 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu
h. 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme Ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun
Muhasebe:
a. Tek Düzen Hesap Planı
b. Gelir Tablosu ve Bilanço
c. 1 Seri Nolu Muhasebe Uygulama Genel Tebliği
d. Türkiye Muhasebe Standartları / Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS)
e. Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS)
f. Taksonomiler
g. Sektörlere Göre Karlılık Oranları